Filipinler’in Güney Çin Denizi’ndeki Münhasır Ekonomik Bölgesi ve Uluslararası İlişkiler

Filipinler’in Güney Çin Denizi’ndeki Münhasır Ekonomik Bölgesi

Filipinler’in Ankara Büyükelçisi Henry Bensurto, ülkesinin Güney Çin Denizindeki münhasır ekonomik bölgesinin büyük bir kısmının tartışmalı olması nedeniyle bu bölgenin özgürce kullanılamadığını ifade etti. Bensurto, bölgedeki yayılmacı politikaların gözden geçirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Filipinler’in Ankara Büyükelçiliği tarafından düzenlenen “Güney Çin Denizi Tahkim Kararı” başlıklı programa, Büyükelçi Bensurto’nun yanı sıra Ankara’daki yabancı misyon diplomatları ve davetliler katıldı. Programda, Güney Çin Denizi Tahkim Kararı hakkında değerlendirmeler yapıldı.

Bensurto, Asya-Pasifik Bölgesi’ndeki jeopolitik gerçeklikler bağlamında, Filipinler’in diğer ülkelerle iyi komşuluk ilişkileri kurma arzusunu dile getirerek, özellikle Çin‘in Güney Çin Denizi politikalarına ilişkin şu ifadeleri kullandı:

• “Eğer bizimle dost olmak konusunda samimiyseniz, bu politika bunun tam tersi bir durum arz ediyor.”
• “Bu yüzden belki de yayılmacı politikalarınızı yeniden gözden geçirmeniz gerekmektedir; çünkü bu durum ülkemize, balıkçılarımıza ve kaynaklarımızı kullanabilmemize büyük sorunlar teşkil ediyor.”

Bensurto, uluslararası deniz hukukuna da atıfta bulunarak, Filipinler’in deniz sınırlarına ilişkin görseller eşliğinde ülkesinin ve Güney Çin Denizi’ndeki durumunu açıkladı. Ayrıca, Filipinler’in Hollanda’nın Lahey kentindeki Daimi Tahkim Mahkemesine (PCA) başvurmasının üç temel nedeni olduğunu belirtti:

• Birincisi: Kuzey komşusunun yayılmacı politikaları.
• İkincisi: Kuzey komşusunun iddiaları.
• Üçüncüsü: İkili diplomasi.

Bensurto, barışçıl bir ülke olduklarını ve diğer devletlerle sorunları istişare ederek çözmeyi hedeflediklerini vurguladı. Filipinler’in münhasır ekonomik bölgelerinin yaklaşık 550 bin kilometrekarelik bir alanı kapsadığını, ancak bu alanın 540 bin kilometrekaresinin tartışmalı olduğunu ve yalnızca 10 bin kilometrekaresinin kullanılabildiğini ifade etti.

Buna bağlı olarak, tartışmalı bölgede balık tutmak isteyen Filipinlilerin, Çin’in izni olmadan bunu gerçekleştiremeyeceklerini belirten Bensurto, bu durumu “yayılmacı bir politika” olarak değerlendirdi. Bensurto, Güney Çin Denizi’ndeki anlaşmazlıkların çözümü için Filipinler, Çin ve diğer ülkelerin tek bir otoriteye bağlı olarak rıza göstermeleri gerektiğini savundu.

Avukatlık geçmişine de atıfta bulunan Bensurto, Filipinlerin PCA’ya başvurularında yasal ekibin önemli bir parçası olduğunu ve Güney Çin Denizi konusunda geçmişte hükümet yetkililerine yasal ve teknik danışmanlık yaptığını söyledi.

Güney Çin Denizi Anlaşmazlığı

Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin İkinci Dünya Savaşı’nın ardından bağımsızlıklarını kazanmasından bu yana sürekli olarak egemenlik ihtilaflarına konu olmuştur. Çin, ilk kez 1947 yılında yayımladığı haritayla bu denizin yüzde 80’inde egemenlik iddiasında bulunmuştur. Filipinler, Vietnam, Brunei ve Malezya gibi kıyı komşusu ülkeler de bölgede hak iddia etmektedir.

Özellikle Paracel ve Spratly Adaları gibi bölgedeki adacık, resif, kayalık ve deniz bentleri üzerindeki egemenlik ihtilafları zaman zaman ülkeler arasında gerginliklere yol açmaktadır. Çin’in ihtilaflı adalarda askeri üsler inşa etmesi ve sivil gemi filolarını uzun süreli bulundurması, bölge ülkeleri ve ABD tarafından ciddi şekilde karşı çıkılmaktadır. Hollanda’nın Lahey kentindeki PCA, 2016 yılında Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda, Çin’in Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmiştir.